PIECZA ZASTĘPCZA
Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Piecza zastępcza zapewnia pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe- dążenie do przysposobienia dziecka. Piecza zastępcza ma na celu przygotowanie dziecka do:
- godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia,
- pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki,
- nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznym
- zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno- rekreacyjnych.
Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka zapewniają opiekę i wychowanie dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. Rodzina zastępcza zapewnia dziecku warunki rozwoju i wychowania odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju, w tym:
- Traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej,
- Zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych,
- Zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych,
- Zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań,
- Zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne,
- Zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka,
- Umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowił inaczej.
Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodziny dom dziecka współpracują między innymi z koordynatorem lub pracownikiem rodzinnej pieczy zastępczej, organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej, ośrodkiem adopcyjnym, sądem.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej (najczęściej występujące) poprzez umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej skutkuje przeniesieniem na opiekunów zastępczych wszelkich atrybutów bieżącej pieczy (codziennej opieki i troski) nad dzieckiem, natomiast reprezentowanie ustawowe czyli podejmowanie względem dziecka wszystkich istotnych decyzji życiowych nadal jest w „rękach” rodziców naturalnych. Podejmując się roli rodzica zastępczego trzeba o tym koniecznie pamiętać. Dziecko w naszej rodzinie zastępczej nie jest nasze. Rodzice zastępczy w zastępstwie rodziców biologicznych sprawują bieżącą opiekę nad dzieckiem. Ta forma opieki podlega także kontroli ze strony sądu i powiatowego centrum pomocy rodzinie.
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:
- dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
- nie są i nie były (nigdy) pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
- wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego (wyroku sądu, ugody);
- nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
- są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
- przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
- rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
- właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
- wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
- Pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej i zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka nie może być powierzone osobom, które były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
- W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
Dodatkowo przy doborze rodziny zastępczej dla dziecka uwzględnia się:
- osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, jeżeli dają gwarancję poprawy sytuacji dziecka,
- przygotowanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej,
- odpowiednią różnicę wieku między kandydatami do pełnienia funkcji rodziny zastępczej a dzieckiem,
- poziom rozwoju i sprawności dziecka, wymagania w zakresie pomocy profilaktyczno-wychowawczej lub resocjalizacyjnej oraz możliwości zaspokajania potrzeb dziecka
- zasadę nierozłączania rodzeństwa,
- w miarę możliwości opinię wyrażoną przez dziecko.
Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie:
- orzeczenia sądu opiekuńczego
- na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilno-prawnej, zawartej między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania rodziny
FORMY RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ
- Rodzinna piecza zastępcza :
- Rodzina zastępcza:
- spokrewniona – utworzona przez małżonków lub osobę nie pozostającą w związku małżeńskim będących wstępnymi (dziadkami, pradziadkami) lub rodzeństwem dziecka (art. 41 ust. 2 ustawy)
- niezawodowa (niespokrewniona) – utworzona przez małżonków lub osobę nie pozostającą w związku małżeńskim niebędących wstępnymi lub rodzeństwem dziecka (art. 41 ust. 3 ustawy)
- zawodowa (niespokrewniona):
- zawodowa – umieszcza się w niej w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci. W przypadku konieczności umieszczenia w rodzinie licznego rodzeństwa liczba ta może się zwiększyć.
- specjalistyczna – w tej rodzinie umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji. W tej rodzinie może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci.
- o charakterze pogotowia rodzinnego – umieszcza się tu nie więcej niż 3 dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na okres 4 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pobyt dziecka może być przedłużony za zgoda organizatora do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o ( powrót dziecka do rodziny, przysposobienie, umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępcze).
- rodzinny dom dziecka – może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci, w przypadku konieczności umieszczenia w rodzinie licznego rodzeństwa liczba ta może się zwiększyć.